In de toekomst verwarmen miljoenen mensen hun huis met een warmtenet. Dit is een duurzaam alternatief voor een cv-ketel en helpt Nederland om minder aardgas te gebruiken. Maar wat is een warmtenet precies?
Op deze pagina leest u alles over warmtenetten: wat het is, hoe het werkt, waar de warmte vandaan komt en wat het kost. Ook geven we tips hoe u zich kunt voorbereiden op een warmtenet.
Wat is een warmtenet?
Een warmtenet is een netwerk van buizen onder de grond. Deze buizen zijn gevuld met warm water. Dit warme water komt van een warmtebron in de buurt. Denk bijvoorbeeld aan warmte die overblijft van een fabriek (restwarmte).
Dit netwerk brengt het warme water naar huizen en andere gebouwen. Het warme water wordt gebruikt om deze gebouwen te verwarmen en voor warm water uit de kraan. Het is dus een handige en duurzame manier om uw huis te verwarmen zonder aardgas.
Warmtenetten kunnen groot zijn, voor een hele stad. Maar ook klein, voor slechts één buurt. Ze zijn vooral handig in wijken waar veel huizen dicht bij elkaar staan. Of als er een warmtebron dichtbij is.
Een warmtenet bestaat uit:
- Water: vervoert de warmte
- Een warmtebron: hier komt de warmte vandaan.
- Buizen onder de grond: twee buizen, één voor warm water heen, één voor afgekoeld water terug.
- Een apparaat in uw huis (warmtewisselaar): dit apparaat brengt de warmte van het warmtenet naar uw huis.
Warmtenetten in Nederland
Warmtenetten helpen Nederland om duurzamer te worden. Er is afgesproken dat in 2030 1,5 miljoen huizen en andere gebouwen geen aardgas meer gebruiken. Ongeveer de helft hiervan moet dan aangesloten zijn op een warmtenet. De verwachting is dat in 2050 meer dan de helft van alle huizen in Nederland een warmtenet heeft. Warmtenetten zijn dus een belangrijk deel van de warmtetransitie. Dat is de overstap van aardgas naar duurzame warmte voor het verwarmen van onze huizen.
Warmtenetten zijn niet nieuw. Wat we nu 'stadswarmte' noemen, waren de eerste warmtenetten. De eerste warmtenetten werden al voor de Tweede Wereldoorlog aangelegd in Utrecht en Rotterdam. In de jaren '70 en '80 kwamen er veel grote warmtenetten bij. Vooral in nieuwe woonwijken. Op dit moment zijn er een half miljoen huizen in Nederland aangesloten op een warmtenet.
Vroeger kwam de warmte vaak van restwarmte van kolen- en gascentrales. De warmtenetten van toen zijn nu veel beter geworden. Ze werken efficiënter, zijn betrouwbaarder en duurzamer. In de toekomst zullen steeds meer warmtenetten duurzame warmte gebruiken. Denk aan aardwarmte of restwarmte van fabrieken of datacenters.
Voorbeeld: Warmtenet in de Regio Alkmaar
De regio Alkmaar (gemeenten Alkmaar, Heiloo, Langedijk en Heerhugowaard) wordt sinds 2018 verwarmd met een warmtenet. Dit net is aangesloten op een bio-energiecentrale. Deze centrale maakt energie en warmte. Dit doen ze door afvalhout en gedroogd slib te verbranden. Nu krijgen zo'n 6.000 gebouwen hier warmte van.
Een huis dat is aangesloten op dit warmtenet stoot elk jaar evenveel minder CO2 uit als 22 zonnepanelen op het dak. Dat is een groot voordeel voor het milieu. De komende jaren sluiten nog meer huizen aan. Het worden er dan ruim 15.000. Om het warmtenet nog groter en duurzamer te maken, willen ze in de toekomst ook aardwarmte als bron gebruiken.
Ieder warmtenet heeft een eigen temperatuur
De temperatuur van het water in de buizen is belangrijk voor hoe een warmtenet werkt. In het netwerk lopen twee buizen: één voor de aanvoer van warm water en één voor de retour van afgekoeld water. Als we het over de temperatuur van een warmtenet hebben, dan hebben we het over de temperatuur van het water dat naar de huizen toe gaat. De aanvoertemperatuur dus.
Vroeger werkten warmtenetten met hoge temperaturen. Maar door betere technieken en goed geïsoleerde huizen kan het nu vaak met lagere temperaturen. Een goed geïsoleerd huis blijft namelijk ook warm met minder warmte. Het voordeel van een warmtenet op een lage temperatuur is dat er meer duurzame warmtebronnen beschikbaar zijn.
In Nederland zijn er vier soorten warmtenetten. Het grootste verschil zit in de temperatuur van het aanvoer- en retourwater:
Hoe werkt een warmtenet in uw woning?
Heeft uw huis een warmtenet? Dan heeft u geen cv-ketel meer. U krijgt een warmte-afleverset. Deze set kan op twee manieren warmte afgeven:
De warmte-afleverset huurt u meestal van het warmtebedrijf. U betaalt hiervoor een vast bedrag per jaar. Het voordeel is dat u zelf geen kosten heeft voor onderhoud of vervanging.
Waar komt de warmte vandaan?
Een warmtenet gebruikt altijd een warmtebron. Vroeger was dit vaak afvalwarmte van elektriciteitscentrales. Tegenwoordig gebruikt een warmtenet vaak een duurzame warmtebron.
Wie zorgt voor het warmtenet?
Warmtenetten worden vooral aangelegd door de gemeente samen met warmtebedrijven. De gemeente bepaalt waar het warmtenet komt en welke wijken van het gas af gaan. Warmtebedrijven leggen de buizen aan en leveren de warmte.
Kleinere warmtenetten (tot ongeveer 500 aansluitingen) kunnen ook door een energiecoöperatie of groep buren worden opgezet. Dit zijn vaak warmtenetten met een warmtebron waar geen grote fabriek of bedrijf bij nodig is. De simpelste vorm van een lokaal warmtenet is een bodembron die u deelt met een paar buren. Elk huis heeft dan een eigen (bodem)warmtepomp, maar u deelt de bron. Dit heet ook wel een lokaal bronnet.
Wat kost een aansluiting op het warmtenet?
Het aanleggen van een warmtenet in een woonwijk kost veel geld. Goed geïsoleerde buizen worden in de straat gelegd en aangesloten op de warmtebron en de huizen. De meeste kosten voor het aanleggen betaalt het warmtebedrijf. Maar een deel betaalt u als huiseigenaar.
Bestaand warmtenet
Ligt er al een warmtenet in uw straat? Dan heeft u alleen een afleverset en een aansluiting nodig. De kosten hiervoor zijn meestal vastgesteld door de ACM (Autoriteit Consument en Markt). In 2025 kost de aansluiting op een bestaand warmtenet maximaal €5.251.
Nieuw warmtenet
Als er een nieuw warmtenet wordt aangelegd, kunnen de kosten hoger zijn dan het vaste tarief van de ACM. U moet dan namelijk meebetalen aan de ontwikkeling van het warmtenet. De kosten voor het aanleggen van de leidingen in de straat zitten dan in de aansluitkosten. Deze kosten worden verdeeld over alle aangesloten huizen in de wijk. Hoe meer huizen aansluiten, hoe lager de kosten per huis. Dit extra bedrag noemen we de 'kostendekkingsbijdrage'.
Subsidie voor aansluiting op warmtenet
U krijgt subsidie voor het aansluiten op een warmtenet. Deze subsidie heet de ISDE. De subsidie voor een warmtenetaansluiting in 2025 is €3.775. U kunt ook ISDE subsidie krijgen voor isolatie, zonneboilers en warmtepompen.
Hoeveel betaalt u voor warmte?
Elk jaar stelt de ACM (Autoriteit Consument en Markt) een maximaal tarief vast voor warmte. Warmtebedrijven mogen niet meer vragen dan het maximale tarief. Deze regels zijn er om ervoor te zorgen dat u niet duurder uit bent dan met aardgas en een cv-ketel. Alle maximale tarieven vindt u op de website van de ACM.
In 2025 is de maximale prijs voor 1 GJ warmte €43,79. Dit zijn de variabele kosten. Hoe meer warmte u verbruikt, hoe meer u betaalt. Daarnaast betaalt u vaste kosten, het meettarief en de huur van de afleverset.
Gigajoules? Wat is dat?
Een gigajoule (GJ) is de eenheid om warmte te meten. Op uw energierekening staat uw warmteverbruik in GJ. Eén GJ warmte is ongeveer hetzelfde als 43 m3 aardgas met een CV-ketel.
Voorbeeld energierekening met een warmtenet
Anne en Robin wonen in een tussenwoning uit 1980. In hun buurt komt een warmtenet. Ze verbruiken met hun oude cv-ketel 1.200 m3 gas per jaar.
Jaarlijkse kosten met een warmtenet
Met een warmtenet zijn Anne en Robin niet meer de eigenaar van de verwarmingsinstallatie. De warmte-afleverset (vervanger van de cv-ketel) huren ze van het warmtebedrijf. Ze hoeven dus geen geld te reserveren voor een nieuwe cv-ketel.
- Variabele kosten (35 GJ * € 43,79, prijspeil 2025): € 1.530
- Vaste kosten: € 577
- Meettarrief: € 33
- Huur afleverset: € 150
- Totale jaarlijkse kosten: € 2.290
Ter vergelijking: jaarlijkse kosten met een cv-ketel
De jaarlijkse kosten voor het gebruik van de cv-ketel van Anne en Robin zien er als volgt uit:
- Variabele kosten (1.200 m3 x € 1,35, prijspeil januari 2025): € 1.620
- Vaste kosten: € 350
- Afschrijving cv-ketel (investering cv-ketel over 15 jaar): € 155
- Onderhoud en reparaties: € 200
- Totale jaarlijkse kosten: € 2.325 per jaar
Zoals u ziet, zijn de kosten van verwarmen met een warmtenet ongeveer gelijk aan de kosten van een cv-ketel.
Bent u klaar voor een warmtenet?
Of u nu wilt meedoen aan een groot warmtenet of een kleine oplossing met buren: isoleren is altijd de eerste stap. Ook een energiezuinig ventilatiesysteem is belangrijk.
Een warmtenet levert vaak warmte met een lagere temperatuur dan de meeste cv-ketels. Door te isoleren en goed te ventileren, hoeven uw radiatoren minder warmte af te geven. Zo kunt u met een lagere temperatuur uw huis verwarmen.
Andere voordelen van isoleren en ventileren:
Waterzijdig inregelen
Sluit u aan op een warmtenet met een midden- of hoge temperatuur? Dan kunt u vaak uw bestaande radiatoren blijven gebruiken. Het is dan wel belangrijk dat uw radiatoren goed zijn afgesteld. Dit doet u door uw verwarming waterzijdig in te regelen. Een installateur stelt dan de aanvoer en retour van elke radiator precies in. Zo verspreidt het warme water zich goed in uw huis.
Komt er een warmtenet in uw wijk?
Alle gemeenten hebben een plan om voor 2050 van het aardgas af te zijn. Dit plan heet de Transitievisie Warmte. Hierin staat of een warmtenet mogelijk is in uw buurt. En wanneer het warmtenet wordt aangelegd.
Voordat een warmtenet er echt is, gaat er een lange planning aan vooraf. Het duurt gemiddeld 8 jaar voordat een plan voor een warmtenet wordt uitgevoerd.
Wat doet u in de tussentijd? Energie besparen natuurlijk!
Bereid uw huis alvast voor op een toekomst zonder aardgas. Energie besparen is goed voor het milieu en voor uw portemonnee. Begin daarom nu met isoleren. Als er in uw wijk een warmtenet komt dat op lage temperatuur werkt, moet uw verwarming hier geschikt voor zijn. U kunt daarvoor overstappen op vloerverwarming of lage temperatuur radiatoren.
Wilt u aan de slag met isoleren? Wij organiseren regelmatig isolatieacties bij u in de buurt.
